Geriatric Rehabilitation - Ахмадын СЗЭ

Ээж аав, эмээ өвөөдөө хайртай юу? гэж асуувал нэгэн дуугаар "хайртай" гэж хариулах бизээ. Нас ахиад ирэхээрээ хүүхэд шиг болчихдог, хөөрхөн хүмүүс шүү дээ ахмадууд маань. Хайрласандаа халамжлах юмсан, туслачих юмсан, баярлуулчих юмсан гэсэн сэтгэл биднээс ундраад байдаг. Харин хаанаас яаж эхлэхээ мэддэггүй. Эмч нарт үзүүлэхээр настнууд маань очно, тоймгүй олон зовиур хэлэх хүн ч бий, зарим үед настай чинь холбоотой өөрчлөлт гэхээс өөр хэлэх үггүй болох удаатай. Тэгвэл шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зарим нэг мэдээллийг танд бэлэглэхээр шийдлээ.
"Эмгэг өтлөлт"- ийг мэдэхийн тулд "эрүүл өтлөлт"-ийн талаар эхлээд мэддэг байх хэрэгтэй.
Эрүүл насжилтын үед бүх эрхтэн тогтолцооны үйл ажиллагаа аажмаар буурдаг. Үүнд:
1. Эрхтэн системийн нөөц чадвар буурна \ энэ нь их ачаалалтай ажил, стрессийн үед илэрнэ\
2. Биемахбодийн дотоод зохицуулгын хяналт буурна. \ жишээ нь: дулааны зохицуулга алдагдах, мэдрэлийн төгсгөлүүдийн мэдрэг чанар буурах гэх мэт\
3. Гадаад орчны янз бүрийн хүчин зүйлд дасан зохицох чадвар буурна
4. Янз бүрийн цочруулд хариу өгөх чадвар буурдаг.
Эдгээр өөрчлөлтүүд нь янз бүрийн өвчин эмгэгийн үед улам ихэсдэг байна.  Эрүүл өтлөлт маань ямар үед эмгэг өтлөлт лүү шилжчихээд байдаг юм бэ? гэвэл үүнд нөлөөлөх хэд хэдэн хүчин зүйлс бий.
А. Биологийн хүчин зүйлс буюу хавсарсан өвчин эмгэг, доройтол, үений хөшингө, олон эм уух явдал
Б. Сэтгэцийн хүчин зүйлс буюу танин мэдэх чадвар буурсан байх, сэтгэлээр унаж гутарсан байх, амьдрал хүсэл эрмэлзэлгүй болох
В. Нийгмийн хүчин зүйлс буюу нийгмийн буруу ойлголт, халамж үйлчилгээ муу байх, барилга байгуулалтын зохион байгуулалт муу байх, тэтгэвэр тэтгэмж хангалтгүй байх зэрэг нь нөлөөлнө.
Ахмад настны үйл ажиллагааны чадварыг үнэлэх сорил байдаг. Үүнийг эмч нар маань ажилдаа хэрэглэх боломжтой шүү.

А- хялбархан гүйцэтгэж чадна
Б- хийхэд зарим нэг бэрхшээлтэй
В- хийж чадахгүй
Шалгуур:
1. Хурууны 1-р үеэр толгойн оройд хүрэх
2. Бүсэлхийн ар хэсэгт хүрэх
3. Хурууны үзүүрээр алганы зураасанд хүрэх \ чадахгүй байвал атгах хүчийг шалгаарай\
4. Гарын алгаар эсрэг талын хөлний дунд чөмөгний толгойд хүрэх
5. Долоовор хурууны өндгөөр эрхий хурууны өндгөнд хүрэх
6. Сууж байгаад хөлийн хуруу, гутландаа хүрэх
7. Гадны тусламжгүйгээр зогсох
За тэгэхээр 65-аас дээш настай ахмадууд маань дээрх үйлдлүүдийг хийж чаддаг л байх ёстой. Чадахгүй байна гэдэг нь "эмгэг өтлөлт" -ийн шинж.


"АШИГЛА, ҮГҮЙ БОЛ АЛДАНА" = ДАСГАЛ ХӨДӨЛГӨӨН ЧУХАЛ

Зуу насалж, зургаадай таяг тулж, үр ач бидэндээ үргэлж харагдаж байхын ерөөлийг өөд өөд нь өргөн дэвшүүлье ээ.

ICF - Олон Улсын Үйл Ажиллагааны Ангилал

Олон Улсын 10-р Ангиллыг эмч нар маань практикт хэдийн хэрэглээд эхэлчихсэн явж байгаа. Харин Үйл Ажиллагааны Ангиллыг одоо л дөнгөж Монголд нэвтрүүлэхээр зэхэж байна. ДЭМБ-ээс 2002 онд Олон Улсын Гэмтэл, Чадвар алдалт, Хөгжлийн Бэрхшээлийн Ангиллын 1980 оны хувилбарыг засварлаад ОУҮАА \ Олон Улсын Үйл Ажиллагааны Ангилал\ нэртэйгээр 54-р чуулга уулзалтаар баталгаажуулж, гишүүн орнууддаа хэрэглэхийг зөвлөжээ. Монгол Улсын ЭМЯ энэ ангиллыг практикт хэрэгжүүлэхээр ажлын баг томилж, идэвхитэй ажиллацгааж байгаа юм байна.  Миний бие энэхүү ангиллын монгол орчуулгыг хянах, засварлах үүрэгтэйгээр нилээн олон хоног сууж байгаагийн хувьд блог уншигч эмнэлгийн ажилчиддаа зориулаад бяцхан мэдээлэл өгье гэж бодлоо. 10-р ангилал бол өвчний шалтгааныг заадаг. Харин ОУҮАА нь тухайн хувь хүний үйл ажиллагаа ямар түвшинд алдагдсан бэ гэдгийг зааж өгнө. Хэрвээ дээрх 2 ангиллыг хослуулан хэрэглэвэл 1-т: өвчтний талаар өндөр нарийвчлалтай мэдээлэл өгөхөөс гадна цаашид авах арга хэмжээг төлөвлөхөд чухал ач холбогдолтой. 2-т:  Сэргээн засалч эмч нарын хувьд даатгалаас мөнгө гаргуулж авах гол үндэслэл нь ОУҮАА. Энэ ангиллыг практикт нэвтрүүлэх нэг хэрэг, ашгийг нь гаргаж, амьдралд хэрэгжүүлж хэвших нь сэргээн засалч эмч нарын сэтгэл зүтгэл, мэдлэг мэдэх хэрэг болж байна.

Үйл ажиллагааг 3 өнцгөөс харж үнэлнэ. Биемахбодь, хувь хүн, нийгэм талаас үнэлгээг хийнэ. Дотроо үндсэн 2 хэсэгтэй. Үүнд: 1. Үйл ажиллагаа ба чадвар алдалт 2. Орчны хүчин зүйлс орно. 1-р хэсэг нь дотроо биеийн бүтэц ба үйл ажиллагаа, зорилгот үйл ба нийгмийн оролцоо гэсэн хоёр бүрэлдэхүүн хэсэгт хуваагдаад энэ дотроо дэд хэсэг, зүйл ангиудад хуваагдаад явна. Орчны хүчин зүйлс гэдэгт хувь хүний ба хүрээлэн буй орчны хүчин зүйлс багтана.

хувь хүний хүчин зүйлсийг энэ ангилалд ангилаагүй болно. Үүнд: хүйс, арьс өнгө, нас, бие бялдар, амьдралын хэв маяг, зуршил, тэмцэх чадвар болон бусад хүчин зүйлүүд багтана. Шаардлагатай тохиолдолд мэргэжилтэн эдгээрийг өөрөө үнэлнэ.

Чадвар алдалт гэсэн ойлголтыг орчны хүчин зүйлстэй уялдуулахгүйгээр тайлбарлана гэдэг бол амтгүй хоол л гэсэн үг. Утга болоод учир шалтгааны хувьд дутагдалтай.
  За тэгээд мэргэжил нэгт нөхөд минь энэ оны хагасаар монгол хэл дээр бичигдсэн ангиллын стандарт бэлэн болно. Хэрэглээд, хэвшээд, мэргэжлийн оношоо тавьж, мэдлэгээ үнэлүүлээрэй гэж ерөөе. Нэр томьёог хөрвүүлнэ гэдэг ихээхэн бэрх ажил байгааг нуугаад яахав. Таны гарт тун удахгүй очих 250 хуудастай нарийвчилсан ангилалтай холбоотой асуулт, санал хүсэлт, шүүмжлэлийг дуртайяа хүлээн авах болно.