Ketogenic diet- Кетоны дэглэм

Энэ нь өөх тос түлхүү хэрэглэж, нүүрс ус маш бага иддэг дэглэм юм. Сүүлийн үед хийгдсэн 20 судалгаагаар энэ дэглэм нь эрүүл мэндийг сайжруулж, жин хасдаг болох нь тогтоогдсон. Анх 1920 онд эпилепситэй (татаж унадаг) хүмүүст зориулж энэхүү дэглэмийг зохиосон байна. Орчин үед чихрийн шижин, хорт хавдар, эпилепси, Алцгеймэрийн өвчтэй хүмүүст болон турахыг хүсэгч хэн бүхэнд энэхүү дэглэм нээлттэй болжээ. Уншигч та ч мөн адил энэ дэглэмийг барих боломжтой.

Кетоны дэглэм гэж юу вэ?

Нүүрс усны хэрэглээгээ эрс багасган, өөх тосны хэрэглээг эрчимтэй нэмэгдүүлсэнээр та кетоз-д орох болно. Кетоз-д орсноор таны бие махбод энергийн эх үүсвэрийг өөхөө задалж олно гэсэн үг. Элгэнд өөх кетон болж задарснаар таны тархи кетоноор цэнэглэгдэх боломжтой болно. Кетоны дэглэмийг баримтлаад эхлэхээр цусан дахь сахарын хэмжээ эрс буурч, инсулины түвшин багасна. Эсрэгээр кетоны түвшин нэмэгдэнэ.

Кетоны дэглэмийн төрлүүд

А. Стандарт кетоны дэглэм: өдөрт авах нийт илчлэгийн 75% нь өөх тос, 20% нь уураг, 5% нь нүүрс ус байна.

Б.  Мөчлөгт кетоны дэглэм: үе үе нүүрс ус ихээр авах боломжтой дэглэмийг хэлнэ. Жишээлбэл: 7 хоногийн 5 өдөр нь кетоны дэглэмээр яваад үлдсэн 2 хоногт нь хүссэн хэмжээгээрээ нүүрс ус хэрэглэж болно.

В. Зорилгот кетоны дэглэм:  Эрчимтэй дасгалаар хичээллэдэг хүмүүс дасгалын өмнө болон дараа нь нүүрс ус хэрэглэж болдог дэглэм юм.

Г. Уураглаг кетоны дэглэм: уураг харьцангуй өндөр хэмжээгээр авч болдог дэглэм бөгөөд өдрийн хооллолтын макро элементийн харьцаа нь өөх тос 60%, уураг 35%, нүүрс ус 5% байна. Гэхдээ эдгээр төрлүүдээс хамгийн их судлагдсан нь стандарт болон уураглаг кетоны дэглэмүүд юм. Тэр дундаа стандарт кетоны дэглэм хамгийн их үр дүнтэй болох нь нотлогдсон. Мөчлөгт болон зорилгот кетоны дэглэм нь тамирчдад илүү зохимжтой.

Жингээ хасахад тань кетоны дэглэм тусална

Эсрэгээр өөх тос багатай хоолны дэглэмүүдээс илүүтэй тураадаг болох нь судалгаагаар нотлогджээ. Өөх тос ихтэй дэглэм учраас өлссөн мэдрэмж төрөөд байхгүйгээс гадна идэж ууж буй бүхнийхээ илчлэгийг тоолж стресстэхгүйгээр турах боломжтой. Нэгэн судалгаагаар кетоны дэглэм баримталсан хүмүүс илчлэг хязгаарлагдмал, өөх тос багатай дэглэм барьсан хүмүүсээс ижил хугацаанд 2.2 дахин илүү жингээ хаясан. Түүнээс гадна өндөр нягтралтай липопротейн буюу “сайн” холестролын түвшинг нэмэгдүүлдэг болох нь нотлогдов. Бас нэгэн сонирхолтой судалгаагаар Английн Диабетын Холбооноос өгсөн зөвлөмжийн дагуу хооллосон хүмүүсээс кетоны дэглэм барьсан нь 3 дахин илүү жингээ хассан болох нь тогтоогтов. Яагаад өөх тос багатай дэглэмээс илүүтэй үр дүнтэй байна вэ гэвэл нэгт уургийн хэмжээг нэмсэнтэй холбоотой хэд хэдэн сайн талууд гарсан, хоёрдугаарт кетон нэмэгдээд цусан дахь сахар буураад ирэхээр бие махбодын инсулинд мэдрэг чанар нэмэгддэг нь турах хамгийн том түлхүүр болж өгч байна гэж үзжээ.

Count your carbohydrate! Нүүрс усны хэмжээ

Дээрх зурган дээрх тоо бол тухайн 100 грамм хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагдах нүүрс усны хэмжээ юм. Шар айрагны хувьд 355 мл-д агуулагдах нүүрс усыг зааж байгаа. Дарс нь 150 мл-т агуулагдах нүүрс усны хэмжээг харуулжээ.

Өдөрт авах нүүрс усны хэмжээг чихрийн шижинтэй хүмүүс 20 гр/хоногт хүргэж хатуу хязгаарлах хэрэгтэй. Хар үгээр хэлэхэд эдгээр хүмүүс маань өөрсдийгөө нүүрс усны харшилтай гэж ойлгоод, нүүрс уснаас холуур явах нь үндсэн эмчилгээ болно. Харин таргалалттай, зүрх судасны эмгэгтэй, тулайтай хүмүүсийн хувьд нүүрс усны хэмжээг 50 гр/хоногт хязгаарлаж болно. Ерөнхийдөө та өөртөө болоод гэр бүлдээ эрүүлийг хүсдэг бол доорх хүнсийг өдөр тутмын хэрэглээнээсээ хасахыг эрмэлзээрэй.

Advice for diabetes №3- Чихрийн шижинтэй өвчтөнд зориулав №3

Тоо бодвол толгой сэргэнэ

Америкийн Диабетийн Холбооноос гаргасан зөвлөмжөөр бол диабеттэй хүн өдөрт нэг удаадаа 45 гр нүүрс ус агуулсан 3 удаагийн хоол, нэг удаад 25 гр нүүрс ус агуулсан хүнсээр өдөрт 2 удаа өл дарж болно гэж заажээ. Тэгвэл энэ хэр нийцтэй зөвлөмж болохыг хамтдаа шалгацгаая.

Талх, будаа, гурил, сүүнд агуулагдах хэлбэрээр өөр боловч угсаа гарал нэг 4 грамм нүүрс ус гэдэг маань нэг цайны халбага элсэн чихэр юм. Бидний бие махбод нэг удаадаа гаднаас хоол хүнсээр орж ирсэн 1-2 цайны халбага элсэн чихрийг л зохих газар нь зүй ёсоор хүргэх чадалтай машин юм.

Хүний биед 1 грамм нүүрс ус ороход цусан дахь сахарын хэмжээ 5-аар (0.28ммоль/л) нэмэгддэг. Тэгвэл хамтдаа тоо бодъё. Жишээлбэл: Золоогийн өлөн үеийн сахар 120 (6.6ммоль/л) байдаг. Ихэнх чихрийн шижин хэмээн оношлогдсон өвчнүүдийн сахар энэ тооноос өсөж эхэлдэг. Золоо өглөө аяга сүүнд овъёос дэвтээж идээд дараа нь зүсэм талхан дээр маргарин түрхэж идэх дуртай. Түүний өглөөний цай 45 грамм нүүрс ус агуулдаг. Өглөөний цайгаа ууснаас хойш 30-45 минутын дараагаас цусан дахь сахарын хэмжээ өгсөж эхлэх бөгөөд 45*5=225 (12.5 ммоль/л) –аар нэмэгдсэн түвшинд хэдэн цаг болно.

Ингээд зогсохгүй ээ. Золоогийн өлөн үеийн сахар хэвийнхээс өндөр байгаа тул үүнийг буулгахын тулд бие махбод аль хэдийн тодорхой хэмжээний инсулин ялгаруулчихсан ажиллуулж байгааг битгий мартаарай. Гэтэл тухайн инсулинд ажиллах боломж үл олгон нэмээд 11 цайны халбага элсэн чихэр цус руу хаячихсан байдаг. Ингээд хөөрхий цусан дахь сахарын хэмжээ 350 (19.5 mmol/l)-д хүрлээ. Нэг удаадаа нэгээс хоёр цайны халбага элсэн чихрийг л боловсруулах чадвартай бие махбодын хувьд энэ бол яаралтай тусламж дуудсан түгшүүрийн харанга юм. Ингээд хөөрхий нойр булчирхай хамаг чадлаараа ажиллан аль болох их хэмжээний инсулин ялгаруулахыг хичээнэ. Инсулин цусан дахь глюкозыг биеийн эсүүд рүү шилжүүлэхдээ илүүдэл сахарыг өөхний эсэд өөх болгон хадгал хэмээн дамжуулна.  Золоо өглөөний цайныхаа дараа нойр булчирхайг хүчээр шахан илүү их инсулин ялгаруулдаг сахарын эсрэг эм уулаа. Үүнээс хойш 2 цаг 30 минутын дараа түүний сахар 200 (11.1 mmol/l) болж буурав.
Нэг л өлсөөд болдоггүй. Тэгэхээр нь Золоо 1 том алим, 1 зүсэм бяслаг идэж орхилоо. Эдгээр нь нийлээд 25 грамм нүүрс ус болно. Цусан дахь сахарын хэмжээ дахин 100-аар өслөө. (5.5 mmol/l) Нэмэлтээр ороод ирсэн 6 цайны халбага элсэн чихрийг зохих газар нь хүргэх инсулин ялгаруулахын тулд дахиад л хөөрхий нойр булчирхай зогсолтгүй ажиллах хэрэгтэй болно.

Жоохон юм идсэн ч гэсэн нэг л өлбөлзөөд болохгүй байлаа. Дээр нь байнга ам цангах нь гачлантай. Гэсэн ч тэсч байгаад 2 цагийн дараа хоол руугаа дайран орлоо. Хар талхтай зузаахан мах бяслаг ногооны хавчуургатай сэндвич идэв. Амьхандаа л цусны сахар буулгах хоолны дэглэмээ бариад байгаа санаатай. Хийжүүлсэн ундаа уух хүсэл тэсгэлгүй их төрсөн тул нэг зеро кола уучихлаа. Нэмээд зүсэм бяслаг идэв. Ингээд манай баатрын өдрийн хоолонд агуулагдах нүүрс ус дахин 45 грамм боллоо. Тэгэхээр цусан дахь сахар 225-аар нэмэгдсэн байж таараа. Золоо өдрийн хоолны дараа дахин нэг ширхэг сахарын эсрэг эм уув. Өмнө нь идсэн алимны сахарыг буулгаж амжаагүй байхад л дараагийн сахар ороод ирдэг. Ингээд хөөрхий Золоогийн цусан дахь сахарын хэмжээ өдрийн турш хэдийгээр сахарын эсрэг эм уусан ч 200 (11.1 mmol/l)-аас буух боломжгүй болов.

Өдрийн 3 цаг Золоо дахиад л өлсөөд эхэллээ. Зузаан масло түрхээд 2 зүсэм хар талх идэж орхилоо. Дахиад л цусан дахь сахарын түвшин 125-аар нэмэгдэв. Ингээд үндсэндээ цусан дахь сахар 300 (16.7 mmol/l) давлаа. Орой гэртээ хариад хоол идэхээс өмнө сахараа үзэхэд 195 (10.8) байлаа. Жаахан мах хуураад талхтай идчихэв. Цангаад байхаар нь зеро кола уучихав. Ингээд түүний цусан дахь сахарын хэмжээ дахиад 225-аар өсөв. Сахар хэт өндөр байсан тул орой өлссөн ч юм идэхгүй тэвчээд 1000 мг метформинээ уугаад унтахаар хэвтэв. Унтахын өмнө үзэхэд сахар 260(14.4 mmol) байв. Энэ бол Золоогийн нэг өдрийн хэмнэл юм. Тэрээр өөрийгөө сахар багатай хоолны дэглэм барьж, эмээ мартахгүй ууж, сахараа байнга хэмждэг сайн өвчтөн гэж боддог болохоор цусан дахь сахарын хэмжээ олигтой буурахгүйд эмзэглэнэ.
Түүнд үлдэж буй боломж бол өдөрт авч буй нийт нүүрс усны хэмжээг 20 гр-аас илүү гаргахгүй байх, өдөрт 100 гр-аас илүү уураг идэхгүй байх (илүүдэл уураг биед ороод глюкоз болж хувирна), хэрвээ өлсөөд байвал түүнийгээ өөх тосоор дарах явдал юм. Сахарын эсрэг эм нь хүчээр цусан дахь сахарыг буулгадаг зөвхөн шинж тэмдгийн эмчилгээ билээ. Өөрөөр хэлбэл нянгийн шалтгаантай хоолой өвдөх өвчний үед бид халуурсан үедээ парацетамол ч юм уу уугаад халуунаа бууруулдаг. Гэхдээ энэ бол түр зуур л халуун бууруулж байгаа шинж тэмдгийн эмчилгээ юм. Харин нянгийн эсрэг үйлчилгээтэй антибиотек уухгүй бол тухайн өвчин эдгэрэхгүй. Яг үүнтэй адил орчин үед хэрэглэгдэж байгаа цусны сахар бууруулах эмүүд болон инсулин нь зөвхөн шинж тэмдгийн эмчилгээ гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй. Харин миний дээр дурдсан хоолойгоор тань давж орж буй хоолондоо маш сайн анхаарал хандуулах нь үндсэн эмчилгээ шүү гэдгийг танд дахин дахин сануулмаар байна.

Weight control hormones №2 LEPTIN- ЛЕПТИН

Лептин

Лептин нь өөхний эсүүдээс ялгардаг даавар юм. Цадалтын даавар ч гэж нэрлэх нь бий. Ерөнхийдөө тархинд бие махбодид хангалттай өөх байгаа учраас нэмж битгий ид гэсэн дохиог дамжуулсанаар хоолны дуршлыг багасгаж, хэт их идэхээс сэргийлдэг байна. Хоолны дуршлыг хянадаг төв нь гипоталамуст байрладаг. Илүүдэл жинтэй болон таргалалттай хүмүүсийн цусан дахь лептиний хэмжээ эрүүл хэвийн жинтэй хүнтэй харьцуулахад 4 дахин ихэссэн байдаг нь судалгаагаар тогтоогджээ. Тэгвэл “цадах мэдрэмжийг” түгээдэг лептин их байгаа юм бол тэдгээр тарган хүмүүс их идэхгүй биз дээ гэсэн логик гарч ирнээ дээ. Харамсалтай нь тарган хүмүүсийн лептиний тогтолцоо хямарч гажсан байдаг. Үүнийг анагаах ухаанд “лептинд тэсвэртэй байдал” үүсэх хэмээн нэрлэдэг.

Лептиний дохио дамжуулалт хямраад ирэхээр тархинд цадлаа гэсэн мэдээлэл хүрдэггүй. Ингэмэгц тархи бие махбод өлсгөлөн шатанд шилжлээ гэж санаад үүнийг засварлахын тулд илүү их инсулин гаргахыг шаарддаг. Ингээд удаан хугацаанд өндөр байсан инсулин нь лептинд тэсвэртэй байдлыг өдөөхөөс гадна лептинд тэсвэртэй байдал үүсмэгц эргээд инсулины түвшинг нэмэх хандлагатай болно. Өөрөөр хэлбэл нэг нэгнийгээ нөхцөлдүүлж буй энэхүү буруу ташаа циклийг таслахгүй бол таргалалт хэмээх өвчин маань даамжирсаар байх болно. Хүн тэсвэр тэвчээр гарган хоолны хатуу дэглэм барьж турдаг боловч эргээд таргалах нь элбэг. Үүнийг мөн лептиний хэмжээ багассантай холбоотойгоор тархи бие махбод өлсгөлөнд нэрвэгдлээ гэж санаад өөхөө нөөцлөхийн төлөө бүгдийг хийдэгтэй холбон тайлбарлаж болох юм. Тэгэхээр лептинд тэсвэртэй байдал үүсэхэд нэг талаар удаан хугацаанд инсулины түвшин өндөр байх, нөгөө талаас гипоталамуст үрэвсэл явагдсан байдал нөлөөлнө.

Тэгвэл лептинд мэдрэг болохын тулд та юу хийх хэрэгтэй вэ?

1.      Үрэвсэл даамжруулагч өдөөгч хоол хүнснээс татгалз. Үүнд: бүх төрлийн чихэртэй ундаа, транс тос орно.

2.      Үрэвслийн эсрэг нөлөөтэй, органик бүтээгдэхүүн хүнсэндээ хэрэглэ. Жишээлбэл: бэлчээрийн малын мах, хүйтэн усны өөхтэй загас гэх мэт

3.      Тогтмол дасгалаар хичээллэ.

4.      Өдөр бүр тогтсон цагт унтаж занш. Шөнө бүр хангалттай буюу 8 цагийн нойр авч байх нь маш чухал юм.

5.      Нэмэлт бүтээгдэхүүн: нэгэн судалгаагаар загасны тос болон альфа липо хүчлийг нэмэлтээр өдөр бүр хэрэглэх нь жин хасах болон лептинд мэдрэг болоход эерэг нөлөө үзүүлсэн болох нь батлагджээ.

Тэгэхээр эцэст нь дүгнээд хэлэхэд үрэвслийн эсрэг хүнсийг сонгож идэх, сайн унтаж амрах, тогтмол хөдөлгөөнтэй байх нь лептинд мэдрэг болох үйл явцыг дэмжихнээ.