Trigger point -2 - булчин хальсны хам шинж

 

За ойрд блогтоо бичлэг нэмээгүй юм байна шүү. Төгсөх дөхөөд зав зай багатай байлаа. Өнөөдөр би хүн бүхэнд тохиолддог булчингийн өвдөлтийн талаар нилээд дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөхөөр шийдлээ. Биеийн хүчний ажил хийдэг хүмүүсийн хувьд нурууны өвдөлт, бичгийн ажил хийдэг буюу өдөржин компьюторын ард суудаг нөхдүүдэд хүзүү, мөрний өвдөлт их байх нь элбэг. Энэ тохиолдолд эм уугаад өвдөлт намдаана гэсэн ойлголт байхгүй ээ. Хэсгийн эмчилгээ онцгой чухал ач холбогдолтой. Яагаад гэвэл энэ төрлийн өвдөлт нь захын механизмаар үүсдэг. Булчингийн хамгийн жижиг хэсгийг саркомер гэдэг. Энэ нь эгнэсэн уургуудаас тогтоно.

Яг энэ 2 сэрээ шиг бүтэцтэй. Булчин агшина гэдэг маань энэ 2 сэрээ хоорондоо улам ойртож барьцалдана гэсэн үг. Тэгвэл хэд хэдэн шалтгаанаас болоод булчингийн зарим нэг ширхэг буцаж сулрахгүйгээр агшчихдаг. Тэгээд өвдөлт үүсгэдэг байхнээ. Тухайн агшсан зангилааг бид тэмтэрч олох боломжтой. Үүнийг trigger point буюу сэдээгч цэг гэж нэрлэдэг. Trigger point-ийг тэмтэрч олоод, тариа хийх эсвэл иллэг хийх замаар булчингийн спазмыг арилгаад, өвдөлт намдсны дараа тухайн булчинд тохирох сунгалтын дасгалыг тогтмол хийснээр өвчтөн булчингийн өвдөлтөөс ангижрах бүрэн боломжтой. Би Монголд очоод булчин хальсны өвдөлтөөр дагнасан бяцхан клиниктэй болно гэсэн бодолтой байгаа. Санасандаа хүрээд, клиниктэй болчихвол үйлчлүүлэгчидийн цуваа тасрахгүй байх даа. Яагаад гэвэл хүний биеийн 60% булчин бөгөөд тэдгээр 400 булчингийн алинд нь ч сэдээгч цэг үүсэх бүрэн боломжтой. Энэ нь хамгийн элбэг тохиолддог мөртлөө зөв тактик хэрэглэвэл хамгийн хурдан эмчилгээ авдаг эмгэг. Тэгэхээр зөвхөн энэ чиглэлийг барьж ажиллахад л болоод явчихаж байгаа юм даа. За хадуурах нь, эргээд шинжлэх ухааны яриандаа шилжье. Trigger point-ийг үүсгэж байгаа шалтгаан болоод механизм өнөөг хүртэл тодорхойгүй байгаа. Гэхдээ булчингийн өвдөлт үүсэхэд нөлөөлөх хэд хэдэн хүчин зүйлс бий. Үүнд:

1. Стресс

2. Нойргүйдэл, ядаргаа \ шөнө хэт сэргэг унтах, өглөө босоход бие амраагүй юм шиг санагдах\

3. Мэдрэл \ мэдрэлийн ёзоор дарагдах, захын мэдрэл дарагдаж хавчуулагдсан үед 2-догчоор үүсэх\

4. Мэс заслын дараа \ хөдөлгөөнгүй байх, булчингийн чангарал гэх мэт\

5. Системийн гаралтай \ дотоод шүүрлийн үйл ажиллагаа алдагдах, тэжээллэг байдлаа алдах, витамин, дааврын дут гэх мэт\

6. Архаг бичил гэмтэл \ суух зогсох үед биеийн байршил буруу байгаад хэвшчихсэн байх, жишээ нь: өрөнд орсон хятад шиг газар ширтээд явдаг нөхдүүдийн хувьд мөрний булчинд спазм болсон цэгүүд үүсэх нь олонтоо. \

7. Макро гэмтэл \ гэнэтийн огцом хөдөлгөөнөөс болж үүсч болно. Жишээ нь: хүнд юм өргөх \

8. Булчингийн тэжээллэг байдал алдагдах гэх мэт хүчин зүйлсээс болоод булчингийн өвдөлт үүсдэг байхнээ. Хүний биеийн биомеханик гэж чухал зүйл байна. Жишээ нь нурууны нугаламд хэзээ хамгийн их ачаалал ирдэг вэ? Газраас хүнд юм авахдаа өвдгөөр нугалан сууж авах ёстой. Энэ бол зөв биомеханик. Хэрвээ өвдгөө нугалахгүйгээр зогсоо байдлаас газраас хүнд юм шүүрнэ гэвэл нурууны нугаламд хэт их ачаалал өгснөөс болоод гэнэтийн өвдөлт үүсдэг. Амьдралд олонтоо таардаг энгийн жишээ. Нуруундаа юм оруулчихлаа гэж орилохыг бараг хүн бүр сонссон байлгүй. Иймэрхүү буруу биомеханикаас болоод trigger point үүсэх нь элбэг. Булчин өвдөхтэй хавсраад толгой эргэх, дүйнгэтэх, чих шуугих, тэнцвэр алдагдах, нулимс гоожих, хөлрөх гэх мэт шинжүүд илэрч болно. Энэ нь булчингийн зангилааны механизмд симпатик мэдрэл оролцдогтой холбоотой юм. Мөн дамжсан өвдөлтийг өгч болно. Жишээ нь хүзүүний стерноклэйдомастойд булчинд зангилаа үүссэн бол толгой хүчтэй өвдөнө. Энэ тохиолдолд өвдөлт намдаах эм уугаад нэмэргүй. Өвдөлтийн шалтгаан болоод байгаа булчингийн зангилаатай тулд ажилласнаар дээр бүх зовиур шаналгаа арилах жишээтэй.

Энэ хүрээд өндөрлөе, сонирхсон асуулт байвал холбоо бариарай.

Таны өнөөдөрт амжилт хүсье. Сунгалтын дасгалыг тогтмол хийж хэвшээрэй.

Cancer nonphysical pain- Cэтгэл зүйн өвдөлт

Хавдартай өвчтнүүдийн хувьд сэтгэл зүйн өвдөлт томоохон байрыг эзэлнэ. Ялангуяа өвчний явц даамжирсаар төгсгөлийн шатанд орсон өвчтний хувьд гутрах, уурлах, нийгмээс тасрах, ганцаардах, үхлээс айх, санхүүгийн хувьд бусдаас хараат болох, итгэл үнэмшилээ алдах зэрэг сэтгэл зүйн хувьд олон төрлийн дарамт бэрхшээлүүд үүсдэг.

Сэтгэлзүйн өвдөлтийг илрүүлэхийн тулд эмч хүн өвчтөнтэй ярилцах явцдаа аль болох нээлттэй асуулт тавихыг эрмэлзэх хэрэгтэй. Мөн харилцааны энгийн алтан дүрмийг мартаж болохгүй. Хэзээ ч өвчтөнтэй зогсож бүү ярь. Мөн сайн сонсогч байх хэрэгтэй. Хэрвээ өвчтөн ярихыг хүсэхгүй бол эмч та ч бас хэсэг хугацаагаар түүнтэй хамт чимээгүй сууж, өвчтнийг чин сэтгэлээсээ ойлгож, дэмжиж байгаагаа илэрхийлэх хэрэгтэй. Өвчтөнд ярих боломж, хугацаа олгох нь өөрөө эмчилгээний нэг хэсэг юм.

Та доорхи жишээ асуултуудыг хэрэглэн сэтгэл зүйн өвдөлтийг илрүүлэн үнэлж болно. Үүнд:

1. Ер нь хүмүүс хүнд өвчин туссан үедээ яагаад энэ олноос заавал би өвдөх ёстой гэж өөрөөсөө асуух нь элбэг байдаг. Таны санаанд яагаад би өвдчихөв өө гэсэн асуултанд хамгийн түрүүнд ямар хариулт орж ирсэн бэ?

2.  Ирэх долоо хоног, ирэх саруудад та юу хийхээр төлөвлөж байна вэ? Танд хамгийн түрүүнд хийж гүйцээх юмсан гэж бодсон ажил юу байна? Таны санааг юу хамгийн ихээр зовоож байна вэ?

3. Өнгөрсөн амьдралаа эргээд дүгнээд бодоход та хэзээ хамгийн ихээр баярлаж, аз жаргалыг мэдэрч байсан бэ? Ямар үе нь хамгийн хэцүү байв? Таны сэтгэл тэсвэрлэшгүй ихээр өвдөж байсан үе байгаа юу? Тэр талаар ярьж болох уу?

4. Өнгөрсөнд таныг урагш алхуулж байсан хүч юу байв? Таны амьдралын итгэл найдвар, гэрэл гэгээ юу вэ? Яг одоо юу танд урам зориг өгч байна вэ? Сэтгэл санааны хувьд хүчтэй байхад тань туслах зүйл юу байна? Түүнийг сайжруулах, дээд хэмжээнд нь хүргэх боломж байгаа юу?

5. Энэ өвчин сэтгэл санааны хувьд танд ямар нөлөө үзүүлж байна вэ? Яг юу нь хамгийн хэцүү байна? Хэцүү бэрхшээлтэй талуудыг нь засч залруулах боломжтой гэж та бодож байна уу? Бидний зүгээс танд ямар тусламж үзүүлэх вэ?

6. Таны гэр бүл энэ өвчинтэй хэрхэн яаж тэмцэж байна вэ? Гэрийнхэн чинь тантай яг одоо ямар харилцаатай байна? Таны гэр бүлийн гишүүдэд ямар тусламж, зөвөлгөө хэрэгтэй байна вэ? Та энэ талаар ямар бодолтой байна? гэх мэт.

Сэтгэл зүйн хөнгөн хэлбэрийн өвдөлтийг нээлттэй дотно ярилцлага, зөвөлгөө, өвчтний санаа бодлыг ямар нэгэн шүүмжгүйгээр идэвхитэй сонсох хэлбэрээр эмчлэх боломжтой. Харин хүнд хэлбэрийн үед бусад мэргэжлийн хүмүүстэй өвчтнийг холбож өгөх \ лам, номлогч, сэтгэцийн эмч, нийгмийн ажилтан гэх мэт\ , шаардлагатай тохиолдолд эмийн эмчилгээг хийнэ. Өвчтний сэтгэл зүйн өвдөлт өдөр тутмын үйлийг хийхэд бэрхшээл үүсгэж байгаа бол, цагийн эрхээр дасан зохицож, хүлээн зөвшөөрөх үйл явц эсрэгээр эргэвэл, сэтгэл зүйн хүнд хэлбэрийн өвдөлт 7-оос дээш хоногоор үргэлжилж, хоол нойронд нь саад хийж байвал сэтгэл гутралын эмийн эмчилгээг эхэлнэ.

Чин сэтгэлийн, халуун дотно харилцаа

хамгаас чухал.

WHO analgesic ladder - Хавдрын өвдөлтийн үнэлгээ, эмчилгээ

Ерөнхийдөө өвдөлтийг эрчмээр нь бага зэргийн хүчтэй, дунд зэргийн, маш хүчтэй өвдөлт гэж 3 ангилна. Хавдартай өвчтнүүдийн 90% нь ДЭМБ-аас гаргасан өвдөлт намдаах шатлалын дагуу эмчлэхэд үр дүнтэй байна гэсэн судалгаа байдаг. Тэгэхээр өвдөлтийг ялахын тулд эмч та 3 алхамт хөтөлбөрөөр ажиллах хэрэгтэй. Үүнд:

1. Тухайн өвчтөнд ямар хэлбэрийн өвдөлтүүд байна вэ гэдгийг эхлээд тогтооно. Өвдөлтийн шалтгаан нь ихэнхидээ олон төрөл байдаг. Хавдартай өвчтнүүд биемахбодийн шалтгаант өвдөлтөөс гадна сэтгэл зүйн, нийгмийн, сүнсний гэсэн үндсэндээ 4 янзын өвдөлтөөр шаналж байж болно. Үүнийг өвчтөнтэй ярилцах, үзлэг хийх явцдаа илрүүлнэ.

2. Бүх төрлийн өвдөлтийг эмчлэх хэрэгтэй.

3. Давтан үзлэг, хяналт маш чухал. Ялангуяа өвдөлт намдахгүй байгаа тохиолдолд аль төрлийн өвдөлт давамгайлж байгааг цаг тухай бүрт нь үнэлж, эмчилгээний төлөвлөгөөгөө тохируулан засч явах хэрэгтэй.

Өвдөлтийн эрчмийг үнэлэх олон арга байдаг. Практикт олонтоо хэрэглэгддэг нь 1-10 хүртэлх тоот шугамын арга. Огт өвдөлтгүй бол 0, амьдралдаа мэдэрч байсан тэсвэрлэшгүй хамгийн хүчтэй өвдөлтийг 10 гэж үзвэл яг одоо таны өвдөлт хэд дээр байна гэж асууж үнэлнэ.

1- 3 бол бага зэргийн гэж үнэлээд 1-р шатны эмчилгээг \ парацетамол, дааврын бус гаралтай үрэвслийн эсрэг эмүүд\ хийнэ.

3-7 бол дунд зэргийн гэж үнэлээд 2-р шат луу орно. 1 дээр нэмэгдээд сул опиод буюу трамадол, кодейн орж ирнэ.

7-10 бол маш хүчтэй өвдөлт гэж үзээд шууд 3-р шатны буюу морфин, фентанил зэрэг хүчтэй опиод сонгож авна. Мэдрэлийн гаралтай өвдөлт хавсарсан гэж үнэлж байвал сэтгэл гутралын эсрэг, таталтын эсрэг эмүүдийг бага тунгаар хавсарч явна. Эмийн тун, үйлчилгээний механизмын талаар дараа дэлгэрэнгүй бичих тул ингээд зогсоё.

WHO ANALGESIC LADDER / шатлалын зургыг хавсаргав/

Өвдөлтийн эмнүүдийг яг хүчтэй өвдөлт өгч байгаа үед нь өгдгөөрөө олон эмч нар алддаг. Эмийн сийвэн дэх түвшинг тогтвортой нэг түвшинд барьснаар өвдөлтийн эмчилгээ үр дүнгээ өгдөг. Тиймээс хоногийн 24 цагаар тодорхой интервалаар өгөх нь өвдөлт намдаах энгийн алтан дүрэм. Жишээ нь: парацетамолын хоногийн дээд тун 4гр байдаг. Үүнээс хэтэрвэл элэг хордоно. Парацетамолыг 1ширхгээр 6 цаг тутамд уулгах (around the clock) нэмээд яг өвдөлт мэдрэгдсэн үед нь 1 шахмалыг уулгах (prn dose). Гэхдээ хоногийн 4 гр-аас хэтэрч болохгүй гэх жишээтэй жороо бичнэ. Дараагийн дүрэм нь хувь хүнд тохируулж эмчилгээг сонгоно. Энэ нь хавсарсан өвчнүүд, өвчтний нас, биеийн жин зэрэгтэй холбоотой. Хэрвээ элэг эсвэл бөөрний архаг хууч өвчтэй, нас дээр гарсан хүн байвал эмийн тунг багасгана гэх мэт. Сүүлчийн алтан дүрэм бол өвдөлт намдаах эмийг аль болох амаар уулгах замыг сонгох нь зүйтэй. Зайлшгүй тохиолдолд л тарих хэлбэрийг сонгоно.